Wypadanie włosów to złożony problem, z którym zmagają się osoby na całym świecie. Choć utrata około 50-100 włosów dziennie jest zjawiskiem naturalnym, nadmierna utrata może być powodem do niepokoju. Zrozumienie przyczyn tego stanu jest istotne, aby móc wdrożyć skuteczne metody  przywrócenia zdrowia oraz gęstości włosów.

Cykl życia włosa a wypadanie - najważniejsze informacje

• Faza anagenu - faza wzrostu włosa, trwa zazwyczaj od 3 do 6 lat. U kobiet jest zwykle dłuższa niż u mężczyzn, co pozwala na zapuszczenie dłuższych włosów. 
• Katagen - faza przejściowa, jest bardzo krótka i trwa zazwyczaj od 1 do 2 tygodni. W tym okresie mieszek włosowy kurczy się, a brodawka zmniejsza rozmiary. 
• Telogen - faza spoczynku, trwa na ogół od 2 do 4 miesięcy. W tej fazie włos oddziela się od brodawki i wypada, wypychany przez nowo rosnący włos anagenowy. Włosy w fazie telogenu są martwe (łącznie z korzeniem), nieaktywne metabolicznie i niewrażliwe na toksyny.

Jakie mogą być przyczyny wypadania włosów? 

Kiedy cykl życia włosa przebiega prawidłowo, codzienna utrata około 50-100 włosów jest zjawiskiem normalnym i naturalnym. Problemy pojawiają się, gdy ten cykl zostaje zaburzony, co prowadzi do nadmiernego wypadania. Poniżej przyjrzymy się niektórym możliwym przyczynom wypadania włosów.

Czynniki środowiskowe i styl życia

Stres, zarówno ostry, jak i przewlekły, jest jednym z głównych czynników przyczyniających się do nadmiernej utraty włosów. Wysoki poziom kortyzolu, który nazywany bywa także hormonem stresu, może ograniczać dostępność składników odżywczych, a także szybciej wprowadzać włosy w fazę telogenu, prowadząc do ich osłabienia i wypadania. Aby zredukować stres, warto wdrożyć techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga oraz techniki głębokiego oddychania, które mogą pomóc w obniżeniu poziomu kortyzolu. Ważne jest także dbanie o zdrowy tryb życia, w tym zapewnienie odpowiedniej ilości snu (7-9 godzin dziennie) oraz regularna aktywność fizyczna, które są ważne dla zdrowia psychicznego i redukcji stresu.

Nieodpowiednia dieta, w tym niedostateczne spożycie witamin i minerałów, takich jak żelazo, cynk, biotyna czy inne witaminy z grupy B, również mogą być przyczyną nadmiernego wypadania włosów. Niski poziom w diecie wymienionych składników może bowiem utrudniać  prawidłowe funkcjonowanie mieszków włosowych i wzrost nowych, zdrowych włosów. Dlatego istotne jest spożywanie zbilansowanych posiłków bogatych w te składniki, a w razie potrzeby suplementacja, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie mieszków włosowych i wzrost nowych kosmyków.

Czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, promieniowanie UV czy częsta stylizacja włosów przy użyciu wysokiej temperatury, mogą również powodować uszkodzenia struktury włosa i nasilać jego wypadanie. Aby chronić włosy przed tymi szkodliwymi czynnikami, warto unikać nadmiernej ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza i promieniowanie UV, pamiętając jednocześnie o ograniczeniu używania prostownicy i suszarki do minimum. Stosowanie odpowiednich kosmetyków ochronnych, takich jak produkty z filtrem UV, może dodatkowo pomóc w ochronie włosów przed uszkodzeniami.

Choroby owłosionej skóry głowy 

Wypadanie włosów może być spowodowane również chorobami owłosionej skóry głowy - grzybicą, łuszczycą, zapaleniem skóry (atopowym lub łojotokowym), łupieżem (suchym lub tłustym), zakażeniem nużeńcem (demodecidoza) czy też zapaleniem mieszków włosowych.

W przypadku grzybicy leczenie polega zazwyczaj na stosowaniu leków przeciwgrzybicznych, zarówno miejscowych, jak i doustnych, przepisanych przez dermatologa. W łuszczycy, oprócz leczenia farmakologicznego, często stosuje się specjalistyczne szampony i maści, które pomagają zmniejszyć stan zapalny i łuszczenie się skóry. Atopowe i łojotokowe zapalenie skóry można złagodzić, stosując odpowiednie dermokosmetyki, które łagodzą podrażnienia i swędzenie.

Łupież, zarówno suchy, jak i tłusty, można kontrolować za pomocą szamponów przeciwłupieżowych zawierających składniki takie jak ketokonazol, pirytionian cynku lub siarczek selenu. Zapalenie mieszków włosowych wymaga zwykle stosowania antybiotyków miejscowych lub doustnych, w zależności od nasilenia zakażenia.

Oprócz leczenia farmakologicznego ważne jest również dbanie o higienę skóry głowy i włosów, unikanie agresywnych kosmetyków do stylizacji, które mogą podrażniać skórę oraz regularne konsultacje z dermatologiem w celu monitorowania stanu zdrowia skóry głowy. Zbilansowana dieta bogata w witaminy i minerały wspomaga procesy regeneracyjne skóry i włosów, co również może przyczynić się do poprawy ich kondycji.

Zmiany hormonalne 

Zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiet, takie jak ciąża, połóg czy menopauza, mogą przyczyniać się do nasilonego wypadania włosów. Spadek poziomu estrogenów prowadzi do przyspieszenia cyklu życia włosa i zwiększenia liczby włosów przechodzących w fazę spoczynku. Ale wypadanie włosów w trakcie ciąży i po porodzie może być związane również zk niedostatecznym spożyciem składników odżywczych czy też  stresem. Dlatego warto skonsultować się z lekarzem, aby znaleźć źródło problemu i podjąć odpowiednie kroki w celu jego rozwiązania.

Organizm świeżo upieczonej mamy potrzebuje odpowiednich witamin i minerałów, aby zaspokoić jego pełne potrzeby. Dlatego dieta powinna opierać się na nieprzetworzonych i wartościowych produktach odżywczych, takich jak warzywa, owoce, ziarna, źródła białka (mięso, ryby, jaja i nabiał), rośliny strączkowe oraz zdrowe tłuszcze w postaci olejów roślinnych oraz zawarte w orzechach i nasionach. Prawidłowo zbilansowana, zdrowa dieta może wspomagać zapobieganie wypadania włosów po ciąży związane z niską podażą cennych składników.

Uzupełnieniem codziennej diety w przypadku wypadania włosów na tle hormonalnym może być suplementacja. Nie tylko niski poziom estrogenów, ale również wyższy poziom androgenów może oddziaływać na mieszki włosowe. W związku z tym składnikami, o których warto wspomnieć, są ekstrakty z owoców palmy sabałowej czy też kory śliwy afrykańskiej, które dzięki zawartości fitosteroli i kwasów tłuszczowych wpływają na poziom aktywnej formy androgenów - DHT w organizmie (możliwe jest to dzięki częściowemu ograniczaniu aktywności enzymu 5-alfa-reduktazy), a także na receptory androgenowe, znajdujące się w brodawce mieszka włosowego. Przy okazji nie można zapomnieć o lecytynie, która zwiększa wchłanianie fitosteroli z przewodu pokarmowego. Odpowiednio dobrane składniki wspierają zachowanie zdrowych włosów, gdzie przykładami mogą być biotyna i cynk oraz skóry głowy - niacyna czy witamina C. Ponadto warto, aby w składzie suplementu znalazł się resweratrol, który może wpływać na utrzymanie włosów w fazie anagenu, czyli w fazie aktywnego wzrostu. Dobrze jest też pomyśleć o składnikach wpływających na przepływ krwi, czego dobrym przykładem jest fenylokapsaicyna. Odpowiednie mikrokrążenie w skórze głowy wpływa bowiem na transport tlenu i dostarczenie składników odżywczych do komórek włosów i skóry głowy.

Zespół policystycznych jajników (PCOS)

Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest często przyczyną podwyższonego poziomu androgenów. Szacuje się, że dotyka nawet 15% kobiet w wieku rozrodczym. Jest to trudne do leczenia schorzenie, które objawia się nie tylko podwyższonym poziomem androgenów i obecnością torbieli na jajnikach, ale często także zwiększoną masą ciała (otyłość brzuszna), hirsutyzmem i problemami skórnymi, takimi jak trądzik. Jednym z możliwych skutków zespołu policystycznych jajników jest zmniejszenie gęstości włosów. Leczenie PCOS bazuje na farmakoterapii (antykoncepcja hormonalna, metformina czy leki antyandrogenne), ale sporą wagę przywiązuje się także do modyfikacji stylu życia. Niemałe znaczenie przypisuje się również inozytolom, składnikom obecnym naturalnie w owocach, warzywach, kiełkach czy orzechach.

Inne przyczyny wypadania włosów

Przyczyną wypadania włosów mogą być również inne choroby w tym m.in. cukrzyca, choroby wątroby, choroba Hashimoto, kiła, grypa czy zapalenie płuc.

Wypadanie włosów może być również spowodowane niewłaściwą pielęgnacją, paleniem tytoniu (także biernym), nadmiernym spożyciem alkoholu, brakiem odpowiedniej ilości snu i niezdrowym trybem życia.

Diagnostyka wypadania włosów - podstawy 

W diagnostyce wypadania włosów stosuje się różnorodne metody. Istotne znaczenie mają: szczegółowy wywiad z pacjentem, dokładne badanie fizykalne, trychoskopia oraz badania krwi. W określonych sytuacjach dodatkowo przeprowadza się trychogram, fototrychogram, biopsję skóry głowy, badania bakteriologiczne, analizę pierwiastkową włosów lub inne metody diagnostyczne. Prawidłowe zdiagnozowanie i skuteczne leczenie łysienia niekiedy wymaga interdyscyplinarnego podejścia i współpracy różnych specjalistów, takich jak trycholog, dermatolog, endokrynolog, psycholog i histopatolog.

Podsumowując, wypadanie włosów jest powszechnym problemem, który może wynikać z różnych przyczyn, takich jak zaburzenia hormonalne, choroby skóry głowy, stres czy nieodpowiednia dieta. Skuteczna diagnostyka i leczenie tego zjawiska wymagają holistycznego podejścia. Właściwa pielęgnacja, zdrowy styl życia oraz odpowiednia dieta są podstawą zachowania zdrowych i gęstych włosów.

Bibiliografia:

1. Błecha K., Nadmierne wypadanie włosów – racjonalna fitoterapia i suplementacja diety, Postępy Fitoterapii 1/2021, Post Fitoter 2021; 22(1): 70-73.
2. Gullo G. Inositol and FSH: A new frontier for the androgenetic alopecia treatment in PCOS, Endocrinol Metab Syndr. 2015;4:4172.
3. McCarty M. F. et al. Capsaicin may have important potential for promoting vascular and metabolic health, Open Heart. 2015;2(1):e000262
4. Morovvati H. et al. Effect of Urtica Dioica Extract on Histological and Histometrical Changes of Testis of Hamster after Testosteron Administration Article information Abstract, Zahedan Journal of Research in Medical Sciences 2013;15(11):4-8.
5. Paszkowski T. et al. Stanowisko Zespołu Ekspertów Pol. Tow. Menopauzy i Andropauzy oraz Pol. Tow. Ginekol. Estet. i Rekonstrukcyjnej 2021.
6. Salehi B. et al. Resveratrol: A Double-Edged Sword in Health Benefits, Biomedicines. 2018;6(3):91.
7. Styczeń P., Włosom na ratunek, Art of Beauty, 2015; 2: 32-39.